تاثیر تعامل والد و کودک بر رشد گفتار و زبان در کودک (نقش والد)
از زمانی که کودک پا به این دنیا مینهد تعاملات والدین با کودک به خصوص مادر با کودک آغاز می گردد. هر چقدر سن کودک افزایش می یابد کیفیت تعامل والد و کودک افزایش می یابد. زمانی که کودک گریه می کند، اولین راه ارتباطی با مادر را شروع می کند و کم کم مادر با توجه به کیفیت گریه های کودک، به او پاسخ می دهد و این پاسخگویی باعث تقویت تعامل والدین با کودک می شود. به نظر متخصصان گفتاردرمانی در سالهای اول به خصوص سنین زیر دو سال، پاسخگو بودن مادر فاکتور بسیار مهمی در ایجاد امنیت در کودک است. زمانی که کودک کم کم شروع به صداسازی می کند، برای والدین بسیار لذت بخش است و باعث می شود تا چر خه ای بین مادر و کودک آغاز گردد. چرخه ای که در آن مادر به عنوان عنصر مهم عمل می کند، که اگر به صداسازی های کودک پاسخ بدهد و آنها را برای کودک تکرار کند باعث می شود تا کودک نیز مجدداً آن صداها را تولید کند و این چرخه هر چقدر کودک بزرگتر می شود، قوت می گیرد و شکل آن تغییر پیدا می کند.
کم کم کودک صداهای مختلف را در آواسازی های خود می آورد و تقویت از سوی مادر کودک آنها را به شکل با ثبات تری تکرار می کند. پاسخ کودک به اسم خود و تقلید از والدین و توجه به آنچه که والدین به او نشان می دهند، همه و همه مسیری است که همه بچه ها طی می کنند. اما اینکه چقدر یک والد نسبت به این مسیر آگاهی دارد و چقدر می تواند با کودک باشد و این مهارتهای کم و بیش یکسان در همه کودکان را در کودک خود تقویت کند و اینکه کودک چه میزان محیطی غنی دارد، که باز خوردهای مناسبی به کودک داده شود، در کودکان مختلف متفاوت است. در بسیاری از تحقیقات گفتاردرمانی بر اهمیت تعامل والد و کودک به خصوص در سن زیر سه سال تأکید شده است.
نقش مادر رشد در گفتار و زبان کودک
متخصصین گفتادرمانی می گویند مادر اولین جز از محیط است که کودک در آغوش امن او پرورش می یابد. بنابراین نقش اساسی در رشد گفتار وز بان و حتی باقی ابعاد رشدی (عاطفی و جسمی و شناختی و اجتماعی کودک) می تواند بازی کند. بازی کردن با کودک از نمونه های بارز تعامل والد و کودک است. در این بازی ها که به مرور و با افزایش سن کودک تغییر پیدا می کند مهارتهای کلامی کودکان نیز مرحله به مرحله پیش می رود و تا جایی که کودک می تواند کلمه بگوید و بعد کلمات را در کنار یکدیگر قرار دهد و جملات را بگوید. یکی از پیش بینی کننده های اصلی در رشد خزانه واژگان و یا افزایش تعداد کلمات کودک میزان تعامل والدین با کودک است، چرا که کودک این کلمات را از محیط خود و در تعامل خود با والدین خود یاد می گیرد. به صورت کلی الگوی تعاملی والدین با کودکشان بر روند رشد طبیعی آنها تاثیر گذار است. و در تحقیقات به وفور بیان شده است که عناصر ضروری زبان از طریق تعامل والد با کودک در دسترس کودک قرار می گیرد.
ویژگی های موثر مادر در گفتار و زبان کودکان
فاکتور مهمی که در والدین به خصوص در مادر وجود دارد که بر روند رشد کلامی کودک موثر است. میزان پاسخگوی مادر به کودک است. زمانی که والد پاسخگویی بیشتری به نشانه های کلامی و ارتباطی کودک نشان می دهد، این نشانه ها و ارتباطات با محیط تقویت می شود و کودک برای استفاده بیشتر از کلام ترغیب می شود. ویژگی مهم دیگری این است که هر چه بیشتر مادر نسبت به سیگنال هایی که کودک برای برقراری ارتباط ارسال می کند توجه کند و نوع آن ها را بشناسد و پاسخ های درست و مناسبی به او بدهد روابط بین آنها تقویت و کودک انگیزه بیشتری برای بیان کردن از طریق کلمات پیدا خواهد کرد.
فاکتور مهم دیگر که گفتاردرمانی به آن اشاره دارد، میزان زمانی است که مادر و یا هر کدام از والدین با کودک صرف می کند. این زمان هر چه در سنین پایین تر بیشتر باشد بر رشد کلامی کودک اثرات مثبت دارد و آگاهی مادر نسبت به مسیر رشد کلامی کودک بالاتر می برد. مادرانی که زمان بیشتری برای کودک می گذارند کودکانی دارند که از لحاظ زبانی مهارت های قویتری دارند. از طرفی هر چه مادر نسبت به کیفیت تعاملات خود و کودک حساستر باشد و نسبت به آن اقدامات بهتری را انجام می دهد. از طرفی اگر تعامل والد و کودک همراه با امر و نهی بیش از اندازه باشد تاثیر منفی در رشد زبان می گذارد و ارتباط کودک با والدین را تحت تاثیر قرار می دهد.
طبق تحقیقات به عمل آمده کودکانی که در محیط های فقیر از لحاظ زبانی و ارتباطی رشد می کنند نسبت به کودکان دیگر تاخیرهای زبانی بیشتری را تجربه می کنند و منظور از محیط های فقیر این است که والدین کمتر با یکدیگی و مهم تر از آن با کودک صحبت می کنند و کیفیت تعاملات کلامی آنها پایین است. از طرفی همانطور که بیان شد کیفیت کلام مادر نیز جزء عوامل موثر بر روند رشد گفتار و زبان کودک است. هر چقدر مادر در حین صحبت کردن با کودک از تنوع بیشتری از کلمات استفاده کند کودکان از لحاظ زبانی مهارتهای بهتری خواهند داشت. از طرف دیگر کودکانی که والدین آنها واکنش بیشتری در حین ارتباط کلامی کودکشان نشان می دهند، کودکان اعتماد به نفس بالاتری در برقراری ارتباط با دیگران خواهند داشت.
ادامه دارد ........
خدمات دیگر گفتاردرمانی آریان: